Terwijl de Belgische pers eind juni de 175ste verjaardag van de inhuldiging van de lijn Parijs-Brussel vierde, hebben onze experts de echte vertrekdag herontdekt... Inderdaad, vanaf dinsdag 1 september 1846 werd de treindienst Amiens - Lille/Valenciennes hertekend met een internationale dienst met tot twee dagelijkse verbindingen tussen Parijs en Brussel, aangekondigd in de laatste pagina van het Journal des chemins de fer van 5 september 1846!
Ter gelegenheid van deze historische dag delen we leuke weetjes van de verschillende haltes op deze historische lijn. Kom met ons dagelijks mee, 175 jaar terug in de tijd!
Parijs - Instappen!
Overdag vertrok de trein om 8.50 uur uit Parijs en 's avonds om 19.00 uur. In het Journal des chemins de fer van 29 augustus ("Chemin de fer du Nord", blz. 721-722) staat: "Vanaf dinsdag 1 september a.s. zullen er twee in plaats van één afvaarten zijn van Parijs naar Lille, Valenciennes, Oostende en Brussel, en omgekeerd.
Morgen laten we u de eerste halte in de buitenwijken van de Parijse regio ontdekken!
Meer détails over Gare du Nord à Paris anno 1846: https://trainconsultant.com/2019/11/30/la-gare-du-nord-monument-historique-et-grande-gare-europeenne/
Aan de poorten van Parijs : Pontoise
Wat meer over de eerste stop op deze historische lijn: Pontoise.
Pontoise werd op 21 juni 1846 officieel geopend door de Compagnie des chemins de fer du Nord, toen het zijn lijn van Parijs naar Lille en Valenciennes begon. Gelegen op 29 km van Parijs, had deze stad in die tijd 5,500 inwoners.
Onze trein, die twee keer per dag rijdt (dag en nacht), vertrekt om 8.50 uur in Parijs en komt om 9.20 uur aan in Pontoise en ' s avonds vertrekt hij om 7 uur in de Franse hoofdstad en komt Pontoise binnen om 7u50.
De spoorweg als motor voor de industrie: Creil
De trein bereikt Creil om 10.30 uur 's morgens en om 21.15 uur 's avonds en volgt de rivier de Oise.
Gelegen op 51 km van Parijs, werd dit station ook op 20 juni 1846 ingehuldigd door de Compagnie des chemins de fer du Nord. Volgens de stad Creil "speelt de spoorweg een beslissende rol in de ontwikkeling van de stad. Het station ligt op de eerste lijn van het Noorden die in 1846 in gebruik werd genomen (Parijs/Lille via Pontoise) en werd een belangrijk verbindingscentrum met de aanleg van de lijnen Parijs/Saint-Quentin, Creil/Beauvais, en Parijs/Creil via Chantilly.
Aangetrokken door de spoorweg en de rivier, vestigden de industrieën zich er geleidelijk.”
Sporen langs de rivier La Brèche: Clermont-de-l’Oise
Clermont-de-l’Oise se retrouve à peine 14 kilomètres de Creil et la voie ferrée suit le fleuve La Brèche.
Clermont-de-l ' Oise ligt op slechts 14 kilometer van Creil en de spoorlijn volgt de rivier La Brèche.
Ondanks de officiële inhuldiging op 20 juni 1846 bestond de eerste bescheiden trein uit een 1e klasse rijtuig en twee 2de klasse rijtuigen. Onder de invloedrijke mensen in de trein was Baron de Rothschild, oprichter van de Compagnie des Chemins de Fer du Nord. De trein kwam toe in Clermont om 10.50 uur en ' s avonds om 21.50 uur.
Niet meer aan het einde van een aftakking: Breteuil-Embranchement
We verlaten Clermont om aan te komen op het station van Breteuil-Embranchement, een uur noordwaarts. De trein bereikt Breteuil om 11 uur ' s middags en om 22 uur.
Gelegen op 25 km van Amiens werd dit stationgeopend op 21 juni 1846 door de Compagnie des chemins de fer du Nord. Het station was oorspronkelijk gelegen aan het einde van een verbinding, vandaar de naam. Nog maar een paar kilometer en we komen aan in Amiens!
Amies: een nieuw departement (Somme (80)) en twee bekende inwoners
Het is 20 minuten na middernacht wanneer de ′′nachttrein ′′ Amiens binnenstoomt. Dit betekent ook een nieuwe departement: de Somme (80). Net als de vorige stations op de route werd Amiens op 20 juni 1846 ingehuldigd. Twee jaar later werd het belang met de opening van de spoorlijn Amiens-Boulogne nog groter.
Deze stad, vaak aangedaan door boten, ligt in het centrum van de metropolen Londen, Parijs en Brussel. Het is ook de grootste stad in Picardië, heeft een grote universiteit en veel culturele activiteiten die in heel Frankrijk bekend zijn. Het staat ook bekend als het ′′ Venetië van het noorden ′′ vanwege de vele grachten die er doorheen lopen. Al aan het einde van de 19 e eeuw waren er twee tramlijnen. Een beroemde Amiènois van die tijd was Jules Verne (1828-1905). Vele jaren later werd de huidige president Emmanuel Macron daar geboren.
Reeds meer dan de helft afgelegd: Albert
Na het volgen van de rivieren Somme en Ancre in noordoostelijke richting, komt de trein om 1.20 uur Albert binnen. Iets meer dan de helft van de reis al afgelegd!
Het station werd geopend op 21 juni 1846 en lijkt op die van Breteuil-Embranchement en Clermont-de-l'Oise die we al bezocht hebben. Albert was ook een kruising voor verschillende spoorlijnen in de Somme die om economische redenen werden gebouwd. De Miraumont-rivier is van groot belang voor de vele kleine bedrijven. De stad is ook een belangrijke plaats van bedevaart. Albert is de laatste stop in de Somme, morgen komen we aan in Pas-de-Calais!
De treinen van en naar Brussel kruisen mekaar tussen Albert en Arras (Atrecht)
Tussen Albert en onze volgende halte Arras kruisen de ′′nachttreinen′′ van Parijs en Brussel elkaar. Op weg naar Brussel komen we aan in het laatste Franse departemennt: Pas de Calais (62).
Reeds in april 1846 werd het station van Arras geopend op opnieuw een belangrijk knooppunt van ook de spoorlijnen van/naar Duinkerke. Het werd gebouwd met lokale investeerders ter ondersteuning van de economie en was volledig van hout. Al in 1880 wordt het uitgebreid met een stalen constructie over de sporen. Al ten tijde van de Romeinen was het een belangrijke vestiging. De stad kreeg zijn vorm onder invloed van Vauban en kende zijn gloriedagen door het vele handelsverkeer tussen het Noorden en Zuiden maar ook België. Het is dan ook die as die onze trein volgt richting Brussel!
Dichtbij België: Douai (Dowaai)
Het is precies 4 uur 's morgens wanneer de "nachttrein" Douai (Dowaai) verlaat voor de laatste grote Franse stad.
Het station van Douai werd geopend op 1 april 1846, tegelijk met de nieuwe spoorlijn naar Rijsel, de Belgische grens en Moeskroen. Vanaf die dag is het mogelijk om België op twee manieren te bereiken: via Rijsel/Tourcoing-Moeskroen en Valenciennes - Quiévrain.
Meer recent (tot 25 juni 2009) heeft de iconische nachttrein "Flandres-Riviera" 144 haltes per jaar gemaakt in Arras en Amiens om passagiers rechtstreeks naar de Franse Rivièra en Noord-Italië te brengen.
https://www.persee.fr/doc/geo_0003-4010_1950_num_59_314_12938
Op een zucht van België: Valenciennes
Het is nu een paar minuten na 5 uur 's ochtends en onze eerste 'nachttrein' arriveert in Valenciennes. Het station is nog ouder dan de Compagnie des Chemins de fer du Nord en was aanvankelijk van hout.
De Schelde stroomt door Valenciennes en het is dus al lang een belangrijke nederzetting, niet in de laatste plaats vanwege de handel met veel Franse en internationale steden.
Om twintig minuten na 5 's ochtends stoomt de 'nachttrein' verder naar het oosten, richting de Belgische grens en de ochtendzon!
Technische stop in Quiévrain en dan door naar Mons
Om 5.15 uur vertrekt onze "nachttrein" naar Quiévrain in België.
De spoorweg is, na de eerste van Lille naar Moeskroen, de tweede internationale verbinding die in november 1842 werd geopend. Zoals verbindingen tussen Straatsburg en Bazel en Montpellier naar Nîmes, maakt het deel uit van een wet die deze spoorlijnen als openbaar omschreef. Al in 1834 was de spoorlijn van Quiévrain naar de Franse grens een topprioriteit van de nieuwe Belgische regering. Vandaag stopt de lijn bij de grens
We zijn nog ver weg van een douane-unie, dus in Quiévrain maakt de nachttrein een vroege ochtendstop om de douaneformaliteiten uit te zoeken. Na deze 'technische halte' komt de trein weer aan en komt hij aan in Mons, de laatste halte voor Brussel, iets na zevenen. Het station werd geopend op 19 december 1941.
Aangekomen in Brussel!
Na 12,5 uur hadden reizigers hun reis afgerond. Ze hebben nog geen idee hoe de dingen zich zullen ontwikkelen in de komende eeuw, met een breed verspreid netwerk voor nachttreinen. Maar ook de komst van hogesnelheidslijnen, die op een paar jaar tijd een desinteresse zullen creëren om iets langzamer te reizen, met meer bewustzijn en met minder milieu-impact, zal een grote impact hebben.
Ontdek de reis is in nog meer details op Google Books.
Bron: Réseau français du "Chemin de fer du Nord" extrait de "Les chemins de fer français" par Victor Bois, Paris, Hachette, 1853.