Op 14 september 2020 heeft het Zweedse ministerie van Vervoer een openbare aanbesteding gepubliceerd voor een nachttrein tussen Stockholm en Hamburg en tussen Malmö en Brussel. Het moest de opvolger worden van de "Nord Expres", die begin jaren 2000 werd afgeschaft, zoals veel nachttreinen, en maakte het mogelijk om Stockholm in 22 uur te verbinden met Oostende.
Niet minder dan twee jaar later wacht een passagier op Godot in Brussel-Zuid. Toch geloven de Zweden sterk in de verbinding, die ook mogelijkheden biedt naar Parijs en Londen. Niet minder dan 62% van de ondervraagden in de studie vond het verband tamelijk of zeer aantrekkelijk. Er is dus veel potentieel. Er werd zelfs een verdere uitbreiding van/naar Stockholm voorgesteld.
De markt is niet geïnteresseerd in de verbinding met Brussel vanwege de geringe politieke belangstelling
Helaas was de markt alleen geïnteresseerd in de verbinding Stockholm - Hamburg - interessant en het Zweedse staatsbedrijf SJ exploiteert deze verbinding sinds begin september.
"Niemand heeft zich aangemeld voor de route naar Brussel. Dat is niet onlogisch, want het is niet eenvoudig een nachttrein rendabel te exploiteren, die bovendien drie landsgrenzen moet oversteken. De Oostenrijkse publieke spoorwegmaatschappij ÖBB slaagt daar wel in. Maar potentiële exploitanten vinden het moeilijk om door de vele eisen te navigeren, en het gebrek aan politieke belangstelling of concrete maatregelen om de belemmeringen voor nachttreinen te verminderen betekent dat niemand de sprong waagt. Dit is niet alleen slecht voor de passagier, maar ook voor het klimaat!" weet Maarten Demarsin van Back on Track Belgium vzw dat campagne voert voor de terugkeer van nachttreinen, wijst erop. "Er moet een Europese visie zijn en niet alleen de markt moet verantwoordelijk zijn voor het aanbod (zoals nu het geval is in de liberale visie van de Europese Commissie), maar ook een overheidsinstellingen moeten een netwerk kunnen ontwerpen en er verantwoordelijk voor zijn. Dit alles moet goed worden besproken in het publieke debat.
Nachttreinen als duurzamer alternatief
"De lagekostenmaatschappijen zelf geven door de energiecrisis al aan dat lagekostenvluchten niet langer levensvatbaar zijn of dat ze gewoon weggaan, wat gevolgen heeft voor de werkgelegenheid. En de reiziger, die in de kou blijft staan zonder minder vervuilend alternatief."
Samen met andere organisaties uit heel Europa heeft het collectief Back on Track Belgium berekend dat een reis per nachttrein slechts 15 kg CO2 uitstoot, terwijl een vliegtuig al gauw 305 kg uitstoot. Dat is 20 keer meer.
De studie, getiteld #3procentovernight, berekende zelfs dat als 362 miljoen reizigers het vliegtuig zouden nemen voor reizen tot 1.500 km, dit 73% van de megaton CO2 zou besparen. Dit vertegenwoordigt 3% van de Europese vervoersemissies (of 3/4 van de Belgische emissies). Als u bovendien reizen tot 3.000 kilometer vervangt door hogesnelheidstreinen, bespaart u nog meer CO2!
In de richting van Malmö in ieder geval.
De federale minister van Mobiliteit, die ook verantwoordelijk is voor de NMBS en de nationale luchthaven, heeft in het verleden al aangegeven dat hij de nachttrein naar Malmö (verschillende keren) heeft besproken met zijn ministeriële collega's in de Europese Raad, maar tot dusver geen concrete gevolgen. En op de vermoedelijke datum van 22 augustus die Trafikverket had voorgesteld als startdatum, is geen enkele trein vertrokken.
Daarom sloot Back on Track Belgium zich aan bij de Duitse, Deense en Zweedse collectieven en organiseerde een eigen - helaas virtuele - nachttrein naar Malmö. Het vertreksein werd om 19.44 uur gegeven in Brussel-Zuid in aanwezigheid van minister Gilkinet, die een wekker kreeg. Hij had het kunnen gebruiken om op tijd wakker te worden voor het ontbijt op het perron in Malmö. Vandaag is het vooral een symbool om het initiatief van de Zweden op te wekken en concrete stappen te zetten naar verbinding.
Verdere inspanningen voor #Hub4Brussels
"De verbinding met Malmö heeft alles te bieden: een groot passagierspotentieel, een interessante route door belangrijke Belgische, Duitse, Deense en Zweedse steden, ecologische en economische voordelen. We zullen dit project blijven volgen", besluit Demarsin vanuit het Zuidstation van Brussel, het knooppunt van hun #Hub4Brussels-netwerk naar Nederland, Luxemburg, Duitsland, Spanje, Frankrijk, Italië, Oostenrijk, Tsjechië, Polen, Denemarken en Zweden.
Bekijk de beelden van de dag op www.backontrackbelgium.be/brussels-malmo.