Het kabinet van federaal minister Georges Gilkinet (ecolo) die bevoegd is voor onder andere de Spoorwegen heeft vorige week zijn visietekst 2040 gepubliceerd. Dat moet de leidraad worden voor het beheer van de spoorwegen op lange termijn.
Investeringen gebaseerd op ideale, voorlopig fictief opgestelde dienstregeling
Het komt er op neer dat de investeringen op het Belgisch spoorwegnet in de toekomst gaan gebaseerd worden op een ideale, voorlopig fictief opgestelde dienstregeling die men door investeringen probeert te realiseren. Zo doen ze dat in Zwitserland en Oostenrijk en dat werkt daar duidelijk! In Oostenrijk weten ze nu bijvoorbeeld perfect al hoe de dienstregeling in 2029 er gaat uitzien, als alle investeringen gerealiseerd zullen zijn en er aansluitingen mogelijk zijn die nu nét niet mogelijk zijn omdat treinen nog ergens tijd verliezen!
Nauwelijks concrete internationale doelstellingen
Op zich zijn we daar bij Back on Track Belgium blij mee, maar qua internationale verbindingen komt het document niet veel verder dan wensen uitspreken en opmerken dat België niet het ideale niveau is om vat te hebben op deze Europese problematiek. Dat klopt op zich wel, maar dat betekent niet dat België nu niets kan doen en we vinden dat het excuus iets té gemakkelijk.
Concreet zegt Visie 2040 ''dat het netwerk aangevuld zal worden met verbindingen naar steden zoals Berlijn, Hamburg, Zürich, Bazel, Malmö, Kopenhagen, Bordeaux, Marseille, Rome of Milaan.''
Leuk, maar Visie 2040 zegt evenwel niet hoe of wie dat gaat realiseren.
Verder staat er dat dit ''investeringen vergt comptabiliteit van ons net met naburige netten''. Klopt, maar laat ons dat probleem niet overroepen: dagelijks rijden er een hoop goederentreinen van bijvoorbeeld Antwerpen naar het Noorden van Italië, doorheen 5 landen zonder enig probleem. Reizigerstreinen deden het ook tot 2016 (de Eurocité's Iris en Vauban). Daar is technisch écht geen probleem meer, al lang niet. Het probleem situeert zich eerder bij de organisatie: lastige rijpaden, zware investeringen, geringe winstmarges, lastige billetique, complete desinteresse bij de meeste operatoren, ...
Ook aandacht voor ticketverkoop
Over die billetique schrijft Visie 2040 nog dit: ''Voor langeafstandsreizen zullen de reizigers via de operator van personenvervoer beschikken over informatie over aansluitende treinen voor de hele reis, van vertrek tot eindbestemming. Ook wanneer zij naar een buurland reizen zullen zij het ticket of de verschillende tickets in één transactie kunnen kopen, ook voor lokale trajecten in het buitenland.'' Goed, buurlanden dus, maar langeafstandsreizen naar Nederland en het Groothertogdom bestaan niet, en nergens spreekt men over Denemarken, Zweden, Polen, Tsjechië, Zwitserland, Oostenrijk, Hongarije, ex-Joegoslavië, Italië, Spanje of Portugal. Dat zijn nochtans de belangrijkste bestemmingen vanuit België. Een ticket boeken naar Rome blijft dus even lastig: Thalys, TGV en Trenitalia werken niet samen, pech.
Men laat de reiziger dus verder achter in het steeds weer verschuivende labyrint van de volledig vrije billetique. Ja, het is vooral Europese materie, maar het maakt een reis boeken naar Calabrië of Mazurië (ten oosten van Gdansk) een onderneming die nauwelijks iemand zich nog riskeert. Een rechtstreekse nachttrein naar Rome of Warschau zou dan een praktische oplossing zijn én wel haalbaar.
Langetermijnplanning ideale (Europese) dienstregeling
Wat wij graag zouden zien is dat wat men nu op Belgisch niveau invoert, namelijk een langetermijnplanning met een doelaanbod, een ideale (Europese) dienstregeling waar men naartoe wil werken qua investeringen, ook op Europees niveau invoert. Europa laat het initiatief volledig over aan de markt, dat is het tegenovergestelde van wat Oostenrijk, Zwitserland en nu België doet: namelijk van de overheid die doelmatig plant en ingrijpt. B
België kan echter ook wat doen: Oostenrijk en Zwitserland hebben ook internationale nachttreinen, telkens uitgebaat door de nationale operator. Onze federale overheid is de enige eigenaar van de NMBS én zouden publiekedienstencontracten uitschrijven om bij te springen waar dit wenselijk is. Daarmee kan men heel veel: een grote reeks slaapwagens aankopen en die verhuren of zelf inleggen in nachttreinen, nachttreinen op Belgisch grondgebied subsidiëren, van de NMBS of van vreemde operatoren.
Grote stap vooruit maar nu verder gaan!
Finale conclusie: op nationaal niveau is Visie 2040 een grote stap vooruit (als de investeringen en financiën volgen), maar over internationaal verkeer, en zeker over langeafstandstreinen, staat er maar bitter weinig in. Dat is jammer, enkele maanden na het Europees Jaar van het Spoor dat zo werd bejubeld.
Wij hebben alvast een concreet voorstel, inclusief dienstregeling: https://www.backontrackbelgium.be/hub4brussels
